Με υποθέσεις και παραδοχές και όχι ως αποτέλεσμα εκπόνησης μελέτης, όπως έχει υποχρέωση, γίνεται από τη ΔΕΗ ο υπολογισμός της δυνατότητας που έχουν οι γραμμές της να υποδεχθούν σταθμούς φωτοβολταϊκών. Τούτο δε, πέντε μήνες μετά την κατάθεση του μεγαλύτερου όγκου των αιτήσεων και ενώ έχει εισπράξει από τους υποψήφιους επενδυτές ως προκαταβολή ένα σχετικά μικρό ποσό από τον καθένα (500 ευρώ ανά αίτηση), συνολικά όμως ένα μεγάλο κονδύλι το οποίο θα μπορούσε να αξιοποιήσει για την επίσπευση των διαδικασιών.
Αυτά προσάπτει, μεταξύ άλλων, έκθεση που επέδωσε η ΠΑΣΕΓΕΣ προς την Τίνα Μπιρμπίλη και τον Κώστα Σκανδαλίδη, ζητώντας να διευθετηθούν τα βασικά προβλήματα για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών από αγρότες.
Αυτό που συνάγεται από την έκθεση είναι ότι η ΔΕΗ, επειδή δεν έχει κάνει τις απαραίτητες μελέτες, έχει προβεί σε «υπερβολικές» εκτιμήσεις για τη χωρητικότητα του δικτύου για να είναι «ασφαλής», γεγονός που έχει οδηγήσει στο να περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό ο αριθμός των σταθμών που μπορούν να διασυνδεθούν στο δίκτυο. Προφανώς εμφανίζονται και ως κορεσμένα, δίκτυα που στη συνέχεια θα αποδειχθεί ότι τελικά δεν είναι.
Επιπλέον, λόγω της παραπάνω πρακτικής παρατηρείται το φαινόμενο το κόστος που αναγράφεται στις προσφορές σύνδεσης των σταθμών με το δημόσιο δίκτυο (όπου δίνονται), να μην συνάδει με το πραγματικό κόστος διασύνδεσης, αλλά να δίνεται για λόγους «σιγουριάς» η υψηλότερη τιμή από τις “παρόμοιες” περιπτώσεις.
Κάτι ακόμα που «βγαίνει» από την έκθεση της ΠΑΣΕΓΕΣ είναι ότι το πρόβλημα κορεσμού των δικτύων, εμφανίζεται ήδη από τον Μάϊο του 2010, όταν η ΔΕΗ ανακοίνωσε στην ιστοσελίδα της την “προσωρινή αναστολή εξέτασης αιτήσεων για φωτοβολταϊκούς σταθμούς” σε περιοχές του Νομού Πέλλας, ακόμη και αυτού του προγράμματος εγκατάστασης μικρών φωτοβολταϊκών σταθμών για κατοικίες, επικαλούμενη προβλήματα κορεσμού των τοπικών δικτύων μέσης τάσης. Επιπλέον οι διευθυντές διανομής των περιφερειών της ΔΕΗ είχαν, ήδη από 30/06/2010, επαρκή αντίληψη του προβλήματος κορεσμού των κατά τόπους δικτύων των περιφερειών, ενώ το πρόβλημα στη συνέχεια επιβαρύνθηκε, δεδομένου ότι δεν είχαν ακόμη γνωστοποιηθεί στη ΔΕΗ από την Ρ.Α.Ε. οι «παλιές» αιτήσεις.
Την άμεση διευθέτηση των πλέον σημαντικών ζητημάτων που έχουν μέχρι σήμερα προκύψει, σχετικά με τα επενδυτικά προγράμματα επαγγελματιών αγροτών σε φωτοβολταϊκά, ζητά η ΠΑΣΕΓΕΣ με επιστολή του προέδρου της Τζανέτου Καραμίχα προς τους υπουργούς Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, η οποία κοινοποιείται και στον Πρωθυπουργό, κ. Γεώργιο Παπανδρέου.
Αναλυτικότερα, όπως αναφέρεται στην επιστολή, σήμερα, οκτώ μήνες μετά την έναρξη της εφαρμογής του προγράμματος εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών από επαγγελματίες αγρότες, με στόχο τη δημιουργία συμπληρωματικού εισοδήματος διαπιστώνεται παντελής έλλειψη σχεδιασμού και συντονισμού από πλευράς πολιτείας (ΥΠΕΚΑ, ΔΕΗ, ΔΕΣΜΗΕ, ΥΠΑΑΤ, κλπ) σε ότι αφορά την ομαλή υλοποίηση της προτεραιότητας που θέτει το νέο θεσμικό πλαίσιο.
Η ΠΑΣΕΓΕΣ με την επιστολή ζητάει τα εξής:
• Άμεση ικανοποίηση των αιτήσεων των επαγγελματιών αγροτών στις περιπτώσεις που επαρκεί το υφιστάμενο δίκτυο της ΔΕΗ.
• Δημιουργία νέων δικτύων σύνδεσης ικανής ισχύος, έτσι ώστε να υλοποιηθούν όλα τα επενδυτικά αιτήματα των επαγγελματιών αγροτών.
• Σταθεροποίηση της τιμής πώλησης του ηλεκτρικού ρεύματος από τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς των αγροτών στην τιμή την προβλεπόμενη από το νόμο 3851/2010 για την περίοδο μέχρι 31/1/2011 (δηλαδή 441,05 €/MWH) δεδομένου του αδικαιολόγητα μεγάλου χρονικού διαστήματος που απαιτείται από την έγκαιρη / έγκυρη υποβολή των αιτημάτων τους μέχρι την πλήρη αποδοχή τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Ακολουθεί ολόκληρη η έκθεση της ΠΑΣΕΓΕΣ που συνόδευε την επιστολή:
Η έκθεση με την αποτύπωση των προβλημάτων
Με την παρούσα έκθεση επιχειρείται η αποτύπωση της πορείας αξιολόγησης των αιτήσεων από επαγγελματίες αγρότες, εκκινώντας από την τρέχουσα ημερομηνία και ανατρέχοντας έως την 4 Ιουνίου 2010, ημερομηνία έκδοσης του ΦΕΚ 85/4-6-2010 που θέτει σε ισχύ τον νόμο 3851/2010.
Από τα μέσα του Δεκεμβρίου 2010 έχει ξεκινήσει η αποστολή προσφορών διασύνδεσης φωτοβολταϊκών σταθμών από την ΔΕΗ Α.Ε. σε επαγγελματίες αγρότες που έχουν υποβάλλει σχετικές αιτήσεις, αναδεικνύοντας και επίσημα, τα προβλήματα που ήταν γνωστά σε όλους τους εμπλεκόμενους με την διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων – στελέχη και μηχανικούς της Ρ.Α.Ε., στελέχη και τεχνικούς της ΔΕΗ Α.Ε., εμπλεκόμενους μελετητές μηχανικούς, οι οποίοι λειτουργούν ως τεχνικοί σύμβουλοι της ΠΑΣΕΓΕΣ.
Τα προβλήματα αυτά συνοψίζονται στη συνέχεια ως εξής:
Α./ Προβλήματα Κορεσμού του δημόσιου δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας
Από την επιστολή των προσφορών σύνδεσης της ΔΕΗ Α.Ε. προς τους ενδιαφερόμενους αγρότες, διαπιστώνεται ότι αριθμός πρωτοκόλλου της αίτησης δεν διασφαλίζει και προτεραιότητα στην έκδοση της προσφοράς σύνδεσης, άρα και στην δυνατότητα υλοποίησης της επένδυσης, δεδομένου ότι η ΔΕΗ Α.Ε. κάνει χρήση του εδαφίου 3 της παραγράφου 12 του άρθρου 2 του ν. 3851/2010, και αρνείται ή καθυστερεί την έκδοση προσφοράς σύνδεσης, επικαλούμενη κορεσμό των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο η ΔΕΗ Α.Ε. δεν δημοσιεύει για λόγους διαφάνειας, όπως έχει υποχρέωση από τα αναφερόμενα στο ίδιο εδάφιο της παραγράφου 12 του άρθρου 2 του ν. 3851/2010, τη σειρά προτεραιότητας των αιτήσεων, ενώ παράλληλα στην 3η Ανακοίνωση της, την 27 Αυγούστου 2010 (με την οποία ανακοινώνει ότι θα δέχεται αιτήσεις από κατ’ επάγγελμα αγρότες για εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών, από την 1η Σεπτεμβρίου του 2010), δεν συνοδεύει την ανακοίνωση από σχετικά περιθώρια ισχύος ανά νομό ή ανακοινώσεις για περιοχές στις οποίες έχει ήδη καταγραφεί, για τεχνικούς λόγους, αδυναμία έκδοσης προσφοράς σύνδεσης. Σημειώνεται η αντίστοιχη πρακτική της Ρ.Α.Ε. ή οποία στις προσκλήσεις της για υποβολή αιτήσεων για εγκαταστάσεις Φ/Β τόσο σε νησιά που ανήκουν στο μη διασυνδεδεμένο δίκτυο όσο και σε νησιά που ανήκουν στο διασυνδεδεμένο δίκτυο, ανακοινώνει και το περιθώριο ισχύος ανά νησί.
Η ΔΕΗ Α.Ε. ακόμη και την ημέρα σύνταξης της παρούσας έκθεσης δεν έχει εκδώσει καμία ανακοίνωση για τους λόγους καθυστέρησης ή αδυναμίας έκδοσης προσφοράς σύνδεσης σε περιοχές. Όπως επίσης δεν έχει προβεί σε καμία ανακοίνωση για το χρονοδιάγραμμα έκδοσης των προσφορών σύνδεσης ανά περιοχή.
Τα παραπάνω είναι προφανές ότι δημιουργούν κλίμα αβεβαιότητας και διαμαρτυρίας στους αγρότες, εμπεδώνοντας το αίσθημα του εμπαιγμού, δεδομένου ότι δεν είναι γνωστό πόσοι από τους υποβάλλοντες αίτηση είχαν γνώση του προβλήματος. Σημειώνεται ότι παρά τις ημερίδες ενημέρωσης της ΠΑΣΕΓΕΣ, ο μεγαλύτερος όγκος των αγροτών κινήθηκαν αυτόνομα με ανεξάρτητους μελετητές και δεν είναι γνωστό εάν είχαν σχετική ενημέρωση περί της πιθανότητας άρνησης ή/και καθυστέρησης έκδοσης των όρων σύνδεσης.
Για την ιστορία αξίζει να αναφερθεί ότι το πρόβλημα κορεσμού των δικτύων, εμφανίζεται ήδη από τις 21/05/2010, όταν η ΔΕΗ Α.Ε. ανακοίνωσε στην ιστοσελίδα της[1], την “προσωρινή αναστολή εξέτασης αιτήσεων για φωτοβολταϊκούς σταθμούς” σε περιοχές του Νομού Πέλλας, ακόμη και αυτού του προγράμματος εγκατάστασης μικρών φωτοβολταϊκών σταθμών για κατοικίες, επικαλούμενη προβλήματα κορεσμού των τοπικών δικτύων μέσης τάσης. Σημειώνεται ότι δεν είχε ακόμη τεθεί σε ισχύ ο ν.3851/2010.
Οι διευθυντές διανομής των περιφερειών της ΔΕΗ Α.Ε. είχαν, ήδη από 30/06/2010, επαρκή αντίληψη του προβλήματος κορεσμού των κατά τόπους δικτύων των περιφερειών, όπως προέκυψε από τηλεφωνικές επικοινωνίες τους με τεχνικούς συμβούλους της ΠΑΣΕΓΕΣ. Το συγκεκριμένο πρόβλημα στη συνέχεια επιβαρύνθηκε, δεδομένου ότι δεν είχαν ακόμη γνωστοποιηθεί στη ΔΕΗ από την Ρ.Α.Ε. οι αιτήσεις που εντάσσονταν στις μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 15 του ν.3851/2010.
Μετά την έναρξη υποδοχής των αιτήσεων των επαγγελματιών αγροτών και ειδικότερα την 20 Σεπτεμβρίου 2010, η Ρ.Α.Ε. με το με κωδικό Ο-44239 έγγραφο της ζήτησε από τον ΔΕΣΜΗΕ, την εισήγηση του περί των περιοχών όπου διαπιστώνονται κορεσμένα δίκτυα. Το συγκεκριμένο έγγραφο απαντήθηκε την 3-12-2010.
Β./ Προβλήματα από την καθυστέρηση εκπόνησης μελετών για την διασύνδεση των φωτοβολταϊκών σταθμών στο δημόσιο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας
Για τη σύνδεση ιδιοπαραγωγών με τα δίκτυα διανομής, με βάση τη σχετική τεχνική οδηγία της ΔΕΗ, λαμβάνονται υπόψη συγκεκριμένες προϋποθέσεις και κριτήρια τα οποία οφείλουν να εκπληρούνται ύστερα από εκπόνηση μελέτης δικτύου. Σε αντίθεση τόσο με την προαναφερόμενη τεχνική οδηγία όσο και τις σχετικές εγκυκλίους (ΔΔ/3809/15.09.10, ΔΔΔ/1623/15.09.10) της ΔΕΗ Α.Ε. προς τις Διευθύνσεις Διανομής, στις οποίες αναφέρεται ότι «η κατανομή της ισχύος ανά ροηφόρο γίνεται με κριτήριο την προτεραιότητα και τους τεχνικούς περιορισμούς» προκύπτει ότι σε κάποιες περιοχές, η κατανομή έγινε με υποθετικές παραδοχές και όχι σαν αποτέλεσμα εκπόνησης μελέτης (αρ. πρωτ. 6027/27.12.10 έγγραφο της Διεύθυνσης Περιφέρειας Πελοποννήσου- Ηπείρου της ΔΕΗ Α.Ε. - «κάνοντας υπόθεση από την ασφαλή πάντα πλευρά» για εκτίμηση κατανομής ισχύος 2ΜW ανά γραμμή).
Είναι προφανές ότι στις περιπτώσεις αυτές, λαμβάνεται το κατώτατο όριο δυνατότητας απορρόφησης ισχύος ανά ροηφόρο, περιορίζοντας έτσι στο ελάχιστο δυνατό τον αριθμό των σταθμών που μπορούν να διασυνδεθούν στο δίκτυο. Σε κάθε περίπτωση επισημαίνεται ότι πέντε μήνες, μετά την κατάθεση του μεγαλύτερου όγκου των αιτήσεων, διενεργείται κατανομή βάσει εκτιμήσεων και όχι μελετών.
Σημειώνεται ότι η ΔΕΗ Α.Ε. έχει λάβει ήδη προκαταβολή 500 € ανά αίτηση από κάθε αγρότη, δηλαδή περί τα 3.000.000 € συνολικά από τους επαγγελματίες αγρότες, προκειμένου να προβεί στην εκπόνηση της συγκεκριμένης μελέτης, ενώ μεγάλο τμήμα του κόστους που περιλαμβάνεται στην προσφορά σύνδεσης που εκδίδει αφορά στην αποπληρωμή της .
Επιπλέον, λόγω της παραπάνω πρακτικής παρατηρείται το φαινόμενο το κόστος που αναγράφεται στις προσφορές σύνδεσης των σταθμών με το δημόσιο δίκτυο, να μην συνάδει με το πραγματικό κόστος διασύνδεσης, γεγονός που παραδέχονται σε προφορικές επικοινωνίες με των τεχνικών συμβούλων της ΠΑΣΕΓΕΣ και οι ίδιοι οι διευθυντές διανομής της ΔΕΗ. Ως επιχείρημα χρησιμοποιείται ότι για λόγους επίσπευσης του χρόνου έκδοσης της προσφοράς, διενεργείται μία μόνο μελέτη διασύνδεσης και λαμβάνεται εκ του ασφαλούς, πάντα με υψηλότερη τιμή, όμοιο κόστος για “παρόμοιες” περιπτώσεις. Σημειώνεται βέβαια ότι οι σχετικές συμβάσεις της ΔΕΗ Α.Ε. αναγνωρίζουν την δυνατότητα επιστροφής χρημάτων, μετά την ολοκλήρωση του έργου, και μετά την απολογιστική κοστολόγηση. Ωστόσο είναι προφανές ότι δημιουργούν αρχικά κόστη επένδυσης για τους αγρότες, υψηλότερα από τα πραγματικά, σε μία ομολογουμένως δύσκολη οικονομικά συγκυρία, προκαλώντας ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα στη διαδικασία υλοποίησης του έργου.
Γ./ Προβλήματα από την μείωση της τιμής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς φωτοβολταϊκών
Η τιμή πώλησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς καθορίζεται από τις διατάξεις του ν.3734/2009, βάσει του οποίου η τιμή μειώνεται την 1η Φεβρουαρίου και την 1η Αυγούστου κάθε χρόνου.
Είναι προφανές ότι οι όποιες καθυστερήσεις που περιγράφονται σε προηγούμενες παραγράφους της παρούσας και οι οποίες ουδόλως οφείλονται στους αγρότες, έχουν σαφείς επιπτώσεις στο προσδοκώμενο εισόδημα τους από την επένδυση ή ακόμη και στην ίδια την σκοπιμότητα της επένδυσης, διακινδυνεύοντας τη ματαίωση της.
Οι παραπάνω δυσμενείς συνέπειες, επιτείνονται σημαντικά, από την μέχρι σήμερα κατάσταση στον ΔΕΣΜΗΕ, σύμφωνα με την οποία, ο μέσος χρόνος που μεσολαβεί από την αποστολή των δικαιολογητικών μέχρι την υπογραφή της σύμβασης ξεπερνά τους δύο με τρεις μήνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τον ορισμό της τιμής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας, προσμετράται η ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης και όχι της υποβολής του αιτήματος και των σχετικών δικαιολογητικών. Παρατηρείται έτσι το φαινόμενο για αιτήσεις οι οποίες π.χ. κατατέθηκαν Οκτώβριο και για τις οποίες στην διάρκεια του ελέγχου δεν διαπιστώθηκε καμία έλλειψη δικαιολογητικών, να μην εκδίδονται βεβαιώσεις από τον ΔΕΣΜΗΕ, περί μη μείωσης της τιμής, δεδομένου ότι ο παραπάνω έλεγχος και η σχετική διαδικασία υπογραφής θα ολοκληρωθεί μετά την 1η Φεβρουαρίου του 2011, με μειωμένη τιμή.
Εκτιμάται ότι τα παραπάνω θέματα, θα πρέπει να τύχουν της ανάλογης προσοχής, δεδομένου ότι σε αντίθετη περίπτωση μία ρύθμιση καθ’ όλα ευεργετική για τους αγρότες της χώρας, η οποία προκάλεσε αίσθημα ικανοποίησης στην ύπαιθρο, θα προκαλέσει τελικά αρνητικά αποτελέσματα, για λόγους που οφείλονται σε γνωστά προβλήματα λειτουργίας και αδυναμίες των εμπλεκόμενων δημόσιων οργανισμών.